Στις μέρες μας φαίνεται να κερδίζουν έδαφος στις προτιμήσεις “ασθενών” και γιατρών, μέθοδοι, που αφ ενός μεν είναι γρήγορες στην εφαρμογή και εφ’ ετέρου δεν απαιτούν μεγάλα διαστήματα αποθεραπείας. Οι μέθοδοι αυτοί δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τις χειρουργικές μεθόδους αποκατάστασης, όπως για παράδειγμα την ρυτιδοπλαστική (face lift), αλλά δρουν είτε συμπληρωματικά με αυτές, είτε ως «προφύλαξη» σε νεότερες ηλικίες. Οι δύο συχνότερα χρησιμοποιούμενες τέτοιες μέθοδοι είναι η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης ( Botox, Vistabel, Dysport) και η χρήση υλικών τα οποία «γεμίζουν» τις ρυτίδες.
Βοτουλινική τοξίνη
Οι μύες του προσώπου και του τραχήλου έχουν την μοναδική ιδιότητα από όλους τους μύες να καταλήγουν στο δέρμα της αντίστοιχης περιοχής. Η σύσπασή τους προκαλεί κίνηση στο δέρμα και επομένως μορφασμούς και γκριμάτσες. Είναι υπεύθυνοι για την έκφραση του προσώπου και έχουν μια ημιαυτόματη λειτουργία. Η δράση κάθε μυός προκαλεί κάθετες προς τον άξονά του ρυτίδες. Είναι οι ρυτίδες έκφρασης. Οι οριζόντιες ρυτίδες του μετώπου (μετωπιαίος μυς), οι κάθετες ρυτίδες του μεσοφρύου (συνοφρυωτήρες) και οι ρυτίδες του ποδιού της χήνας (σφικτήρας των βλεφάρων) είναι κάποια παραδείγματα. Η παράλυση των μυών αυτών θα εξαφάνιζε τις ρυτίδες. Την δουλειά αυτή κάνει η βοτουλινική τοξίνη, η οποία προκαλεί προσωρινή κατάργηση της λειτουργίας ενός μυός, αν ενεθεί μ’ αυτή. Η δράση της τοξίνης σε επίπεδο φυσιολογίας είναι προσωρινό μπλοκάρισμα των νευρικών απολήξεων επί του μυός.
Υπάρχουν ομάδες μυών στο πρόσωπο που το φάρμακο μπορεί να έχει ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα στην έκφραση και εμφάνιση του προσώπου
Η χρήση του φαρμάκου αν και είναι σχετικά πρόσφατη για τη θεραπεία των ρυτίδων (το φάρμακο διαθέτει τη σχετική έγκριση τόσο από τον Ελληνικό, όσο και από τον Αμερικάνικο Οργανισμό Φαρμάκων), χρησιμοποιείται από δεκαετίες σε άλλες Ιατρικές εφαρμογές και έτσι η ασφάλειά του είναι αποδεδειγμένη. Ωστόσο τοπικές επιπλοκές έχουν σπάνια παρατηρηθεί κατά την εφαρμογή στον συνοφρυωτήρα όπου η διάχυση του φαρμάκου στον ανελκτήρα μυ προκαλεί ευτυχώς σύντομης διάρκειας πάρεση.
Η εμπειρία στη εφαρμογή του φαρμάκου έχει μεγάλη αξία για την επιτυχία αρμονικής ισορροπίας στο πρόσωπο.
Οι συχνότερη και ασφαλέστερη εφαρμογή είναι στο μέτωπο, το μεσόφρυο και το γνωστό πόδι χήνας. Υπάρχουν όμως ομάδες μυών στο υπόλοιπο πρόσωπο από τις οποίες αν έμπειρος χειριστής του φαρμάκου ενέσει επιλεκτικά μπορεί να έχει ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα στην έκφραση και εμφάνιση του προσώπου. Ασφαλής εφαρμογή επίσης είναι στο μυώδες πλάτυσμα, υπεύθυνο για τις ρυτίδες του λαιμού.
Η δράση του φαρμάκου ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ως μέσο όρο διάρκειας θα μπορούσαμε να πούμε τους οκτώ μήνες μετά την πάροδο των οποίων πρέπει να επαναληφθεί η θεραπεία για να διατηρηθεί το αποτέλεσμα.
Υλικά για “γέμισμα” ρυτίδων (Fillers)
Η δράση της βαρύτητας και του χρόνου προκαλούν τη χαλάρωση στο πρόσωπο και τις ανάλογες βαθιές ρυτίδες. Οι χειλοπαρειακές αύλακες είναι αποτέλεσμα του μηχανισμού αυτού. Βελτίωση των ρυτίδων αυτών δεν μπορούμε να επιτύχουμε με πάρεση μυών, μπορούμε όμως να τις απαλύνουμε αν τις «γεμίσουμε» με κάποιο υλικό. Ρυτίδες επίσης γύρω από το στόμα (αποτέλεσμα της δράσης του σφικτήρα του στόματος) απαγορεύεται να αντιμετωπιστούν με βοτουλινική τοξίνη (πάρεση του στόματος σημαίνει λειτουργική ανεπάρκεια). Μπορούν να αντιμετωπιστούν όμως με «γέμισμα» των ορίων του χείλους προσφέροντας ταυτόχρονα μια ιδιαίτερα διακριτική και γοητευτική εικόνα του στόματος.
Οι ουσίες αυτές διακρίνονται, ανάλογα με το χρονικό διάστημα παραμονής τους σε μόνιμες και προσωρινές.
Οι μόνιμές ουσίες αν και στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετά, σήμερα η χρήση τους δεν συνηθίζεται, λόγω της αυξημένης πιθανότητας δημιουργίας κοκκιωμάτων. Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της κατηγορίας αυτής η υγρή σιλικόνη που σήμερα η χρήση της θεωρείται απαγορευμένη λόγω αρκετών επιπλοκών που προέκυψαν από τη χρήση της. Υλικά ενδιάμεσης κατηγορίας (μίγματα υαλουρονικού οξέος και μικροσφαιριδίων υάλων κλπ) έδιναν ένα πιο παρατεταμένο αποτέλεσμα, αλλά άρχισαν να εγκαταλείπονται αφού χρόνια μετά αναφέρθηκαν περιστατικά κοκκιωμάτων.
Προτιμότερα είναι πλέον υλικά τα οποία απορροφώνται από τον οργανισμό και χρειάζονται επανάληψη κάθε 6-8 μήνες:
Το κολλαγόνο
Είναι συνήθως βόειας προελεύσεως. Ο λόγος αυτός, αν και η παραγωγή του είναι πλήρως ελεγχόμενη σε κλειστές φάρμες και από απολύτως υγιή ζώα, έχει κάνει τόσο τους ασθενείς όσο και τους γιατρούς επιφυλακτικούς στη χρήση του μετά τον θόρυβο που προκλήθηκε διεθνώς από τη νόσο των « τρελών αγελάδων».
Το υαλουρονικό οξύ
Είναι το υλικό που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο σήμερα για τη διόρθωση των ρυτίδων. Κυκλοφορεί με διάφορες εμπορικές ονομασίες και σε διάφορες πυκνότητες ανάλογα με τις ρυτίδες που θέλουμε να βελτιώσουμε. Σε επιφανειακές ρυτίδες χρησιμοποιείται αραιότερο υαλουρονικό οξύ, και σε βαθύτερες πυκνότερο.
Μεσοθεραπεία
Για τις μικρές δόσεις ενέσιμου υαλουρονικού οξέος σε πολλαπλά και γειτονικά σημεία στο πρόσωπο και το λαιμό δόθηκε ο όρος μεσοθεραπεία. Οπωσδήποτε ή ένεση μικρής ποσότητας υαλουρινικού οξέος κάτω από το δέρμα σε πολλαπλά σημεία προκαλεί μία διόγκωση και μια εικόνα σφριγηλότητας και ευρωστίας στο πρόσωπο. Οι απόψεις περί ενίσχυσης του κολλαγόνου του δέρματος κλπ ελέγχονται και μένουν να αποδειχτούν. Και η «μεσοθεραπεία» πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 6-8 μήνες.
Κείμενο: Στρατής Γ. Γαβριήλ, Πλαστικός Χειρουργός
