Τον τελευταίο καιρό γίνεται μεγάλη συζήτηση στα ΜΜΕ για τον ιό του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ή αλλιώς τον HPV ιό ή τον ιό των Ανθρώπινων κονδυλωμάτων. Η συζήτηση αφορά κυρίως την χρήση του εμβολίου κατά του ιού.
Ο ιός λοιπόν με αυτό τον τρόπο έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας μας και δεν αποτελεί πλέον ένα άγνωστο πλανήτη.
Στην γνωριμία με τον ιό δεν έχει συμβάλει μόνο η ύπαρξη του εμβολίου, αλλά και η πολύ συχνή του εμφάνιση μεταξύ των νέων κοριτσιών, είτε με την εκδήλωση των κονδυλωμάτων, είτε με την παρουσία παθολογικού τεστ κατά Παπανικολάου.
Πόσο συχνή είναι η εμφάνιση του ιού;
Είναι πλέον στατιστικά αποδεδειγμένο ότι το 70-80% των κοριτσιών μέχρι την ηλικία των 27 ετών, θα έρθει σε επαφή με τον ιό. Το ερώτημα που προκύπτει τελικά είναι εάν ο ιός αποτελεί μάστιγα της σημερινής εποχής και εάν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να τον περιορίσουμε.
Τρόπος μετάδοσης του ιού
Ο ιός του HPV μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Είναι ιός που αγαπά το δέρμα της γεννητικής χώρας, τόσο των ανδρών, όσο και των γυναικών και όχι το σπέρμα ή τα κολπικά υγρά. Άρα μεταδίδεται μέσω της άμεσης επαφής και γιαυτό πολλές φορές μπορεί να ακουστεί ότι το προφυλακτικό δεν προστατεύει από τη μετάδοση του ιού, απλά μειώνει το ποσοστό της. Όταν έρθει σε επαφή ο ιός με τον οργανισμό μας, συνήθως πέφτει σε κατάσταση ύπνωσης μέσα στα κύτταρα που προσβάλει. Σε αυτή την κατάσταση βοηθά το ανοσοποιητικό μας σύστημα, γιαυτό θα πρέπει πάντα να βοηθάμε να είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Αν ο ιός έρθει σε ενεργό φάση, τότε αρχίζει να πολλαπλασιάζεται και να προκαλεί βλάβες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Οι βλάβες εξαρτώνται από τον τύπο του ιού.
Ποιοι τύποι HPV υπάρχουν;
Ο HPV είναι μία οικογένεια ιών, περίπου αριθμούνται στους 120, και ανάλογα με τις βλάβες που προκαλούν χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η πρώτη ονομάζεται «Υψηλού Κινδύνου» και η δεύτερη «Χαμηλού Κινδύνου». Οι ιοί που ανήκουν στην κατηγορία του υψηλού κινδύνου μπορούν να φτάσουν μέχρι και στην δημιουργία καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι χαμηλού κινδύνου ή δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα ή παρουσιάζουν βλάβες όπως τα κονδυλώματα. Οι πιο σοβαρές βλάβες όπως γίνεται κατανοητό αφορούν τον γυναικείο πληθυσμό, ενώ στον αντρικό είναι αρκετά σπάνιες.
Πως γίνεται ο έλεγχος του HPV; Υπάρχει θεραπεία;
Σύμφωνα με το παραπάνω κάθε νέα γυναίκα θα πρέπει σε ένα χρόνο μετά από την έναρξη των σεξουαλικών της επαφών να κάνει το πρώτο τεστ κατά Παπανικολάου. Με το τεστ ανιχνεύουμε τυχόν βλάβες που μπορεί να έχουν δημιουργηθεί μετά από επαφή με τον ιό. Το τεστ είναι ένα απαραίτητο εργαλείο στην διάγνωση τυχών βλαβών και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να πραγματοποιείται σε ετήσια βάση. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι, το τεστ ΔΕΝ ανιχνεύει την ύπαρξη του ιού, αλλά μόνο τις βλάβες που αυτός μπορεί να προκαλέσει. Για την ανίχνευση του ιού υπάρχει άλλο τεστ που ονομάζεται «ταυτοποίηση HPV» και γίνεται με μοριακό προσδιορισμό.
Δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν διαθέτουμε θεραπεία κατά του HPV. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίζουμε τις βλάβες που αυτός προκαλεί και να τις θεραπεύουμε. Με τον τρόπο αυτό δεν αφήνουμε μία βλάβη να αλλάξει και να εξελιχθεί σε κακοήθεια. Η αναγνώριση των βλαβών γίνεται αρχικά με το τεστ Παπανικολάου και στην συνέχεια επιβεβαιώνεται με μία άλλη εξέταση που ονομάζεται «Κολποσκόπηση».
Η Κολποσκόπηση αποτελεί μία εξέταση με την οποία βλέπουμε τον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο και την περιγεννητική περιοχή με πολλή μεγάλη μεγένθυση και αναγνωρίζουμε βλάβες του ιού με την χρήση χρωστικών. Με τον τρόπο αυτό κάνουμε χαρτογράφηση της περιοχής που δυνητικά φέρει βλάβη και αν χρειασθεί μπορούμε να λάβουμε κατευθυνόμενες βιοψίες. Έτσι δεν αναγνωρίζουμε εάν έχουμε βλάβη μόνο, αλλά και το πόσο σοβαρή είναι αυτή.
Που πρέπει να κάνω τον έλεγχο;
Όπως γίνεται κατανοητό, τόσο η λήψη, όσο και η ανάγνωση του τεστ Παπανικολάου, αλλά και η Κολποσκόπηση, θα πρέπει να γίνονται από άτομα με εμπειρία στην Παθολογία του Τραχήλου της Μήτρας και αυτό γιατί η ανάλυση των αποτελεσμάτων είναι τις περισσότερες φορές υποκειμενική. Δυστυχώς πολλές φορές γίνεται είτε υπερεκτίμηση, είτε υποεκτίμηση των στοιχείων και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τραγικές καταστάσεις, με πιο επικίνδυνη την υποθεραπεία της νόσου, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μία σοβαρή προσπάθεια της Ελληνικής Πολιτείας να εναρμονισθεί με τα Διεθνή στάνταρτ και να θεσπίσει ειδικές εξετάσεις πιστοποίησης των Ιατρών Γυναικολόγων. Με τον τρόπο αυτό δίδεται η δυνατότητα για συνεχή εκπαίδευση αυτών που ασχολούνται με την Παθολογία του Τραχήλου της Μήτρας, για να μπορέσουμε να έχουμε πιο σωστές διαγνώσεις σε ένα τόσο ευαίσθητο και δυστυχώς εάν αφεθεί, θανατηφόρο τομέα.
Εμβόλιο κατά του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας. Ποιο είναι; Πότε γίνεται;
Το ελπιδοφόρο σήμερα είναι το εμβόλιο που έχουμε στα χέρια μας κατά του ιού( μέχρι στιγμής έναντι τεσσάρων τύπων, αλλά των πιο συχνών), το οποίο δημιουργεί ανοσία, με αποτέλεσμα την μείωση της νόσου. Υπάρχουν μέχρι στιγμής στη αγορά δύο τύποι, το διδύναμο εμβόλιο και το τετραδύναμο. Κάθε τύπος έχει τα πλεονεκτήματα του, αλλά το σημαντικό είναι ο ίδιος ο εμβολιασμός με κάποιο από τα δύο εμβόλια. Ο εμβολιασμός ξεκινά από την ηλικία των δώδεκα ετών και χορηγείται δωρεάν από τα ασφαλιστικά ταμεία μέχρι την ηλικία των είκοσι έξι ετών. Το ηλικιακό αυτό όριο έχει θεσπισθεί από το Υπουργείο Υγείας και δεν σημαίνει ότι πάνω από αυτή την ηλικία έχουμε αντένδειξη για την χορήγηση του εμβολίου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι ο εμβολιασμός δεν καταργεί τον έλεγχο με το τεστ Παπανικολάου, λόγω ότι δεν μας προστατεύει από όλους τους τύπους των ιών.
Για να επανέλθουμε στο αρχικό μας ερώτημα, ναι ο ιός είναι πλέον πολύ συχνός στην εποχή μας. Αυτό το συμπέρασμα μπορεί να προκύπτει απλά από την ικανότητα της σύγχρονης Ιατρικής για πιο εύκολη αναγνώρισή του. Η εποχή μας όμως διαθέτει καλύτερα μέσα πρώιμης διάγνωσης και αντιμετώπισης, επιστήμονες εξειδικευμένους και επίσης πλέον το εμβόλιο.
Το μήνυμα είναι λοιπόν ότι, δεν έχει σημασία εάν κάποιος έχει έρθει σε επαφή ή όχι με τον ιό, αλλά εάν κάνει σωστά τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Όσον αφορά την μείωση εξάπλωσης του ιού, αυτή θα την δούμε στην επόμενη 10ετία μετά τον μαζικό εμβολιασμό των νέων κοριτσιών.
Κείμενο: Μαρία Στ. Παπαδοπούλου, Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος
