Οι ενήλικες έχουν σημαδέψει τα παιδιά, με τις φοβίες που έχουν για τον οδοντίατρο. Οι φοβίες των παιδιών έχουν την ρίζα τους στην παιδική ηλικία των γονιών τους. Είτε ο γονιός ο ίδιος πόνεσε μικρός, είτε χτύπησε και τραυμάτισε τα δόντια του, είτε κάποιο αδελφάκι είχε τραυματική εμπειρία, είτε έμμεσα άκουσε κάποιους μεγάλους να ψιθυρίζουν για να …μην τους ακούσει, ότι όποιος πάει στον οδοντίατρο πονάει, η ζημιά έχει γίνει.
Το στόμα είναι μία πολύ προσωπική περιοχή. Το παιδί ενοχλείται όταν βγαίνουν τα δεύτερά του δόντια, οπότε εάν συμβεί και κανένας μικροτραυματισμός και έχει αίμα στο στόμα, οι μητέρες τρομάζουν και φωνάζουν και έτσι τρομοκρατούν ακόμη περισσότερο το παιδί. Οπότε το παιδί ακούγοντας την λέξη αίμα, πανικοβάλλεται, με αποτέλεσμα μεγαλώνοντας να μην μπορεί να ανεχτεί την θέα του αίματος και κατ’ επέκταση να μην θέλει να επισκεφτεί οδοντίατρο.
Υπάρχει και άλλος τρόπος να τρομοκρατηθούν τα παιδιά, με την ένεση! Πολλές φορές οι γονείς ή άλλοι κοντινοί συγγενείς, χρησιμοποιούν την ένεση σαν απειλή για να είναι ήσυχο και υπάκουο το παιδί , με καταστροφικές συνέπειες βέβαια για την επίσκεψή του όχι μόνο στον οδοντίατρο, αλλά και σε οποιοδήποτε γιατρό. Οπότε όταν το παιδί πηγαίνει στον οδοντίατρο, ξέροντας ότι θα ακολουθήσει ένεση πιθανόν, είναι ήδη τρομοκρατημένο.
Συμβαίνει συχνά η μαμά να τραβά το παιδί από το χέρι για να μπει στο ιατρείο.
Το σωστό είναι, το παιδί πρώτα να πηγαίνει στον χώρο υποδοχής και από εκεί στο γραφείο του οδοντίατρου, όπου χαλαρώνει, διότι βλέπει ότι δεν υπάρχει τίποτε το τρομακτικό. Εκεί μέσα από τη συζήτηση το παιδί πείθεται ότι ο γιατρός ενδιαφέρεται πρωτίστως για την υγεία του και για την οικογένειά του και έτσι εφησυχάζει. Ο γιατρός ενημερώνει το παιδί ότι στην πρώτη επίσκεψή του δεν θα γίνει καμία εργασία στο στόμα του, απλά ενημέρωση και συζήτηση.
Περνά λοιπόν μέσα στο ιατρείο. Τα περισσότερα παιδιά μόλις μπουν στο ιατρείο, αρχίζουν να κλαίνε και να φωνάζουν. Ο γιατρός τότε λέει ότι «τα μικρά παιδιά είναι λογικό να κλαίνε και να φωνάζουν, αλλά υπάρχει ένας κανόνας στο ιατρείο. Όποιο παιδί κλαίει και φωνάζει, οι γονείς του βγαίνουν έξω». Ο γιατρός λέει ότι δεν θέλει να βγουν οι γονείς έξω, ίσα-ίσα θα πρέπει να μείνουν και να καμαρώσουν το παιδί τους που δεν είναι τόσο μικρό, ώστε να κλαίει και να φωνάζει. Κανένα παιδί δεν θέλει να ακούει ότι είναι μικρό!
Οπότε βγαίνουν οι γονείς έξω μέχρι να ηρεμήσει το παιδί και να καταλάβει ότι στον χώρο του ιατρείου, τον πρώτο λόγο έχει ο γιατρός, ο οποίος δεν θέλει να τον πονέσει, ίσα-ίσα θέλει να έχει ένα στόμα υγιές, χωρίς προβλήματα.
Για το παιδί η όλη διαδικασία είναι ένα ισχυρό τονωτικό για την αυτοπεποίθησή του, διότι νοιώθει ότι μπόρεσε να ξεπεράσει μία φοβία που είχε και άρα μπορεί να το διηγηθεί με καμάρι την επόμενη μέρα στους φίλους του.Επίσης αυτό το γεγονός το κάνει να νοιώθει αυξημένη σιγουριά ότι θα τα καταφέρει και με άλλες δυσκολίες και φόβους που μπορεί να νοιώθει.
Υπάρχουν λοιπόν κάποιες τεχνικές ψυχολογίας που βοηθούν, ώστε η πρώτη επίσκεψη να είναι πετυχημένη και ακολουθεί το σχέδιο θεραπείας που θα εφαρμοστεί σε άλλη επίσκεψη.
Τελειώνοντας την πρώτη επίσκεψη, ο γιατρός δίνει ένα δωράκι ανάλογα με το φύλο του παιδιού, επιβραβεύοντας την καλή του συμπεριφορά. Ο γιατρός πρέπει να είναι σοβαρός, ώστε να μην περάσει το μήνυμα ότι εδώ ‘δεν παίζουμε’, να μη λέει ψέματα και να κερδίσει τον σεβασμό του παιδιού.
Στην δεύτερη επίσκεψη, το πιο δύσκολο είναι να μπορέσει ο γιατρός να προχωρήσει στην αναισθησία ανώδυνα. Το παιδί δεν πρέπει να δει ποτέ την βελόνα. Υπάρχουν κάποιες τεχνικές λεκτικού αποπροσανατολισμού, π.χ. ο γιατρός ρωτά “Χθές (όχι σήμερα!) το πρωί ήπιες γάλα;”
To παιδί γυρίζει τα μάτια του προς τα πάνω για να σκεφτεί και τότε ο γιατρός του κάνει την ένεση αιφνιδιαστικά. Από έρευνες που έχουν γίνει στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, έχει αποδειχτεί ότι η ενόχληση είναι ελάχιστη, με την τακτική του αιφνιδιασμού.
Το μυστικό είναι η έγχυση του υλικού στον βλεννογόνο του παιδιού να γίνει πολύ αργά, ώστε να αρχίσει να μουδιάζει η περιοχή σταδιακά. Επίσης σημαντικός είναι και ο τόνος της φωνής του γιατρού. Πρέπει να είναι επιτακτικός όταν το παιδί αντιδρά και καταπραϋντικός όταν το παιδί είναι ήρεμο και δεν φοβάται.
Υπάρχουν όμως και παιδιά που δεν έρχονται για πρώτη φορά στον οδοντίατρο, αλλά έχουν ήδη ταλαιπωρηθεί. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια. Επίσης υπάρχουν αυτιστικά παιδιά, παιδιά με νοητική υστέρηση, παιδιά με διάφορα σύνδρομα η ψυχωσικά προβλήματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλες μέθοδοι όπως μέθη, ή γενική αναισθησία.
Το δύσκολο είναι εκτός από την οδοντική αποκατάσταση, να ξεπεραστεί και ο ενδεχόμενος φόβος και να μην φτάνει κάποιος σε ηλικία 30 ετών (ναι, υπάρχουν και τέτοιες περιπτώσεις!) να μην έχει επισκεφτεί ποτέ του οδοντίατρο, αν και τα δόντια του είναι κατεστραμμένα.
Ο γιατρός είναι λειτούργημα ακριβώς επειδή ο στόχος του είναι η εκπαίδευση και η πρόληψη, ώστε ο ασθενής να ….μην τον χρειάζεται!
Κείμενο: Νικόλαο Κουβελά, Επίκουρο Καθηγητή της Οδοντιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Διαβάστε ακόμη: Έρευνα: Γιατί γινόμαστε πιο έξυπνοι όσο μεγαλώνουμε
Κατάθλιψη: Ποια είναι τα συμπτώματα της;
Σε αντίθεση με το υαλουρονικό οξύ που είναι μια προσωρινή λύση και απαιτεί συχνές επαναλήψεις,…
Θεραπεία προσώπου με υαλουρονικό οξύ: Για ποιούς είναι κατάλληλη; Παρατηρείτε απώλεια όγκου στο πρόσωπο σας…
Γέμισμα ουλών με υαλουρονικό οξύ: Πόσο αποτελεσματική είναι ως θεραπεία; Το υαλουρονικό οξύ είναι γνωστό…
Η χαλάρωση της επιδερμίδας των μηρών έπειτα από μεγάλη απώλεια βάρους είναι ένα τελείως φυσικό…
Η κοιλιοπλαστική με νήματα αποτελεί μια μη χειρουργική θεραπεία για την ανόρθωση, ή/και τη σύσφιξη…
Μπορεί η πλαστική χειρουργική κόλπου να αντιμετωπίσει ζητήματα που προκύπτουν έπειτα από τον τοκετό; Ο…