Γυμναστική, ω-3, διαλογισμός, αλλά και έξυπνα σκευάσματα μπαίνουν στο μικροσκόπιο. Οι ειδικοί αναλύουν τα καινούρια δεδομένα και εξετάζουν όλα τα όπλα για μακροζωία χωρίς προβλήματα.
Αν αρχίσουμε να… ξεφυλλίζουμε την Ιστορία προς τα πίσω, θα δούμε ότι έχουμε καταφέρει πολλά: πριν από δύο αιώνες οι γυναίκες ζούσαν, εξαιτίας νόσων και αντίξοων κοινωνικών συνθηκών, κατά μέσο όρο μέχρι τα 45, ενώ σήμερα το προσδόκιμο επιβίωσής τους ξεπερνά τα 82.
Παρ’ όλα αυτά τα κύτταρα και τα όργανα φθείρονται καθώς μεγαλώνουμε και ο ρυθμός αποκατάστασής τους επιβραδύνεται. Για παράδειγμα, σε νεαρή ηλικία μια πληγή επουλώνεται γρηγορότερα από ό,τι σε μια πιο ώριμη. Επιπλέον είμαστε πιο ευάλωτες σε νόσους, με αποτέλεσμα να χάνουμε τη μάχη που δίνουμε με το χρόνο. Για να καταφέρουμε να την κερδίσουμε, οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν την πιο αποτελεσματική στρατηγική: από τη μία να επιβραδύνουν τη γήρανση και από την άλλη να καταπολεμήσουν ασθένειες.
Τι γνωρίζουμε σήμερα για τα όπλα που διαθέτουμε και τι ελπίδες μάς δίνουν οι ειδικοί για να έχουμε μια μεγαλύτερη σε διάρκεια, αλλά ταυτόχρονα υπέροχη ζωή;
Ο δρόμος για υγιή κύτταρα
Η άλλη οδός που ακολουθούν οι επιστήμονες είναι να συγκρίνουν το γενετικό υλικό εθελοντών. Με ειδική εξέταση αίματος μετρούν τέσσερις δείκτες γήρανσης και προσπαθούν να δουν πώς ο τρόπος ζωής επιταχύνει το βιολογικό ρολόι. Τα ευρήματα δείχνουν ότι μπορούμε να διορθώσουμε έως ένα βαθμό τις βλάβες στον οργανισμό μας.
Όπως επισημαίνει ο κ. Γκόνος, «γνωρίζουμε ότι μέσα από κάποιες χημικές διεργασίες το οξυγόνο που αναπνέουμε, αλλά και άλλοι παράγοντες, όπως ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής, μπορούν να οδηγήσουν στην παραγωγή διαφόρων τοξικών παραπροϊόντων, όπως οι ελεύθερες ρίζες.
Υπάρχει ένα ένζυμο, το πρωτεάσωμα, το οποίο εξουδετερώνει αυτό που αποκαλούμε κατεστραμμένες (ή άχρηστες) πρωτεΐνες που συσσωρεύονται και έχουμε βρει ακίνδυνες ουσίες που το ενεργοποιούν. Αυτές που έχουμε ταυτοποιήσει βρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά, όπως το μπρόκολο, που έχει μια σειρά από καλά ένζυμα, και τα λιπαρά ψάρια. Υπάρχουν και κάποιες άλλες ουσίες, όπως η κερσετίνη (υπάρχει στα βελανίδια), και ένα συστατικό της γλυκύρριζας, αλλά δεν τις έχουμε χορηγήσει ακόμα σε ανθρώπους ώστε να τις μελετήσουμε».
Σήμερα, λοιπόν, η αντιγηραντική έρευνα δεν εστιάζει μόνο στο πώς θα διατηρήσουμε μακριά τα τελομερή, αλλά και στο πώς θα απομακρύνουμε τις τοξικές ουσίες που συσσωρεύονται στα κύτταρά μας, προκειμένου να είναι υγιή. Τι άλλο να περιμένουμε από την επιστήμη;
Το ένζυμο της νεότητας
Το γενετικό μας υλικό μοιάζει με μια έλικα που στις άκρες της έχει δύο καπελάκια. Αυτά τα μικρά κομμάτια DNA που ονομάζονται τελομερή μικραίνουν κάθε φορά που τα κύτταρά μας διαιρούνται, κάτι το οποίο συμβαίνει καθώς γερνάμε. Όταν τα τελομερή κοντύνουν αρκετά, τα κύτταρά μας σταματούν να δουλεύουν κανονικά και κάποια στιγμή πεθαίνουν. Η Ελίζαμπεθ Μπλάκμπερν, μία εκ των επιστημόνων που ανακάλυψαν το 1984 το ένζυμο τελομεράση, διαπίστωσε ότι μπορούμε να διατηρήσουμε το μήκος τους σταθερό και επομένως τα κύτταρα ζωντανά αν την ενεργοποιήσουμε. Έτσι η ίδια άνοιξε ένα μεγάλο κεφάλαιο ερευνών με στόχο τη νεότητα. Άραγε υπάρχει τρόπος να ενεργοποιήσουμε αυτό το ένζυμο σήμερα;
Όπως εξηγεί ο Στάθης Γκόνος, επιστημονικός υπεύθυνος, διευθυντής Ερευνών του Προγράμματος Μοριακής και Κυτταρικής Γήρανσης στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, «η Μπλάκμπερν υποστηρίζει ότι με τον κατάλληλο τρόπο ζωής, που περιλαμβάνει την άσκηση και τη χρήση αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως τα ω-3, αλλά και άλλων συμπληρωμάτων, που η ίδια δεν αποκαλύπτει, τα τελομερή έχουν τη δυνατότητα να αναπληρώσουν το μήκος που χάνεται και μάλιστα εκείνο μπορεί ακόμα και να αυξηθεί λίγο. Αυτό που έχει φανεί είναι ότι με ήπια καθημερινή άσκηση περίπου μίας ώρας κάποιος κερδίζει 2-3 χρόνια ζωής, χρόνος που ισοδυναμεί με τις ώρες που περνάμε στο γυμναστήριο».
Την ίδια στιγμή διατίθενται στην αγορά συστατικά που είναι γνωστά ως «ενεργοποιητές της τελομεράσης», όπως η ουσία αστράγαλος, για την οποία έρευνες επιβεβαιώνουν ότι μακραίνει το μήκος των τελομερών. Ενδεικτικά, μελέτη που διενήργησαν επιστήμονες στο Ισπανικό Κέντρο για τον Καρκίνο στη Μαδρίτη έδειξε ότι η χορήγηση σε πειραματόζωα συγκεκριμένου σκευάσματος που την περιέχει βελτίωσε σημαντικά δείκτες που σχετίζονται με τη γήρανση. Παράλληλα δεν φάνηκε να αυξάνει (στατιστικά) σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου.
Η Μπλάκμπερν ανέφερε πρόσφατα στο περιοδικό O (της Όπρα Γουίνφρι) ότι βάρος πλέον δίνεται στον τρόπο ζωής μας που θα μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης: «Η τελομεράση μπορεί να διεγείρει τη δραστηριότητα των καρκινικών κυττάρων που βρίσκονται ήδη στον οργανισμό. Γι’ αυτό μελετάμε τις συνήθειες ανθρώπων που έχουν ήδη μακρύτερα τελομερή. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν παράγοντες του τρόπου ζωής μας που διεγείρουν την τελομεράση με φυσικό τρόπο». Εκτός από την άσκηση και την κατανάλωση ω-3 (λιπαρά ψάρια, λιναρόσπορος κ.λπ.), η ίδια έδωσε έμφαση και στη διαχείριση του στρες με τεχνικές όπως είναι ο διαλογισμός, που διατηρούν ακέραιο το μήκος των τελομερών και εμάς νέες.
Info: Στην Ελλάδα η χορήγηση σκευάσματος με την ουσία αστράγαλος σε επιλεγμένα κέντρα και από εξειδικευμένους γιατρούς μπορεί να ανέλθει στα € 930 για έξι μήνες.
Τα βλαστοκύτταρα
Την ίδια στιγμή οι ερευνητές προσπαθούν να βελτιώσουν την τεχνολογία των βλαστοκυττάρων ώστε να μπορέσουν να αποκαταστήσουν τις φθορές που έχει υποστεί ο οργανισμός μας: πρόκειται για κύτταρα που, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, διαφοροποιούνται σε άλλα κύτταρα που χρειαζόμαστε. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον θα αποτελεί θέμα ρουτίνας η αντικατάσταση παλιών ιστών και οργάνων με καινούρια, δηλαδή με νέα εξαρτήματα σε μια μηχανή που μπορεί να δουλεύει πάνω από εβδομήντα και ογδόντα χρόνια!
Ήδη οι ειδικοί έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν τραχεία σε ασθενείς που νοσούσαν, χαρίζοντάς τους ζωή χάρη στα δικά τους βλαστοκύτταρα. Παρ’ όλα αυτά το πεδίο θεωρείται ακόμη καινούριο. Μπορεί να δηλώνουν αισιόδοξοι, αλλά συνεχίζουν τις έρευνες κάνοντας προσεκτικά βήματα. «Δεν υπάρχουν ενδείξεις αυτή τη στιγμή, αλλά εξακολουθεί να παραμένει ανοιχτό το ερώτημα μήπως ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων προκαλεί καρκίνο» επισημαίνει ο κ. Γκόνος. Η αναγεννητική ιατρική ίσως ανοίξει το δρόμο για να ζήσουμε καλύτερα, αλλά όχι χωρίς να βελτιώσουμε πρώτα τον τρόπο ζωής μας.
Έξυπνος εγκέφαλος
Ένα νεανικό κορμί από μόνο του δεν έχει αξία αν το μυαλό μας υποφέρει από εκφυλιστικές νόσους, με πιο γνωστή το Αλτσχάιμερ. Οι ερευνητές δίνουν έμφαση στην έγκαιρη διάγνωση -η πορεία της ασθένειας επιβραδύνεται σημαντικά με τη χορήγηση φαρμάκου από νωρίς-, αλλά και στην πρόληψη: ω-3, άσκηση, συμμετοχή σε κοινωνικές ομάδες, υγιεινή διατροφή, διακοπή καπνίσματος, καθώς επίσης και πρόληψη και αντιμετώπιση των αγγειακών παραγόντων κινδύνου (διαβήτης, υπέρταση, παχυσαρκία κ.λπ.).
Πηγή: elle
